Terapia hiperbaryczna, znana również jako HBOT (Hyperbaric Oxygen Therapy), zyskuje coraz większą popularność w medycynie regeneracyjnej i rehabilitacyjnej. Zabieg polega na poddaniu organizmu działaniu czystego tlenu w komorze hiperbarycznej, w której panuje podwyższone ciśnienie. Dzięki temu tlen przenika do tkanek w znacznie większym stężeniu, wspierając procesy naprawcze, przyspieszając gojenie ran i poprawiając ogólną wydolność organizmu. Choć HBOT jest terapią o udowodnionej skuteczności, istnieją sytuacje, w których jej zastosowanie może być niewskazane, a nawet niebezpieczne.
Czym jest terapia hiperbaryczna i jak działa na organizm
Zabieg HBOT polega na oddychaniu stuprocentowym tlenem w warunkach zwiększonego ciśnienia — zwykle od 1,5 do 3 atmosfer. W takich warunkach tlen nie tylko wiąże się z hemoglobiną, ale rozpuszcza się również w osoczu krwi, docierając do tkanek o ograniczonym ukrwieniu. Mechanizm ten pozwala na efektywne dotlenienie komórek, co z kolei przyspiesza procesy regeneracyjne, redukuje obrzęki i wspiera walkę z infekcjami beztlenowymi.
Dzięki tym właściwościom terapia hiperbaryczna znajduje zastosowanie w leczeniu różnorodnych schorzeń, takich jak trudno gojące się rany, martwica kości, choroba dekompresyjna, zatrucia tlenkiem węgla czy powikłania po radioterapii. W sporcie i medycynie estetycznej HBOT stosowana jest również w celu poprawy regeneracji organizmu oraz opóźnienia procesów starzenia.
Jednak mimo szerokiego spektrum korzyści, należy pamiętać, że hiperbaria tlenowa jest formą interwencji medycznej i powinna być stosowana wyłącznie po dokładnej kwalifikacji pacjenta. W niektórych przypadkach może bowiem prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza jeśli organizm nie jest przygotowany na gwałtowne zmiany ciśnienia i wysokie stężenie tlenu.
Najczęstsze przeciwwskazania do HBOT
Istnieje szereg sytuacji, w których terapia hiperbaryczna nie powinna być wykonywana. Niektóre z nich mają charakter bezwzględny, inne wymagają indywidualnej oceny przez specjalistę. Do najczęstszych przeciwwskazań należą:
-
ostre infekcje dróg oddechowych i zatok, które mogą utrudniać wyrównywanie ciśnienia,
-
nieleczona odma opłucnowa, stanowiąca bezpośrednie zagrożenie życia podczas zwiększania ciśnienia,
-
gorączka i ostre stany zapalne, które mogą pogłębiać reakcję organizmu na tlen,
-
klaustrofobia uniemożliwiająca przebywanie w zamkniętej przestrzeni komory,
-
stosowanie niektórych leków, takich jak doksorubicyna czy cisplatyna, które mogą wchodzić w interakcje z wysokim stężeniem tlenu,
-
ciąża, w której brak jest wystarczających danych o bezpieczeństwie HBOT dla płodu.
Ponadto, pacjenci z chorobami płuc, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy rozedma, powinni być kwalifikowani ze szczególną ostrożnością. W tych przypadkach ryzyko powstania pęcherzyków powietrza w płucach, a następnie ich pęknięcia, jest znacznie wyższe. Każdy zabieg musi więc być poprzedzony badaniem lekarskim, oceną stanu ogólnego oraz konsultacją z doświadczonym specjalistą medycyny hiperbarycznej.
Choroby i stany wymagające szczególnej ostrożności
Niektóre schorzenia nie są bezpośrednim przeciwwskazaniem do HBOT, ale wymagają dokładnej oceny ryzyka i indywidualnego podejścia. U pacjentów z chorobami układu krążenia, takimi jak niewydolność serca, zaburzenia rytmu czy nadciśnienie tętnicze, zwiększone ciśnienie w komorze może prowadzić do nadmiernego obciążenia układu sercowo-naczyniowego. Podobnie w przypadku osób z cukrzycą, zwłaszcza przy niestabilnym poziomie glukozy, istnieje ryzyko hipoglikemii spowodowanej zwiększonym zużyciem energii przez tkanki pod wpływem tlenu.
Warto też zwrócić uwagę na pacjentów z chorobami neurologicznymi – u osób z padaczką tlen hiperbaryczny może działać pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy i prowadzić do wystąpienia drgawek. Wymaga to ścisłego monitorowania i dostosowania parametrów zabiegu. Ostrożność jest również wskazana u pacjentów po zabiegach chirurgicznych w obrębie klatki piersiowej lub ucha środkowego, gdzie zmiany ciśnienia mogą wywołać powikłania, takie jak barotrauma.
Pacjenci z chorobami przewlekłymi powinni być przed zabiegiem dokładnie przebadani, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym. Nieprzestrzeganie tych zasad może prowadzić do komplikacji, które w niektórych przypadkach przekreślają potencjalne korzyści wynikające z terapii hiperbarycznej.
Konsultacja lekarska jako klucz do bezpiecznego leczenia
Bez względu na to, czy pacjent korzysta z terapii HBOT z powodów medycznych, czy profilaktycznych, konsultacja lekarska przed zabiegiem jest absolutnie niezbędna. To właśnie lekarz kwalifikuje do terapii, analizując historię chorób, aktualne wyniki badań oraz ewentualne przeciwwskazania. Proces ten obejmuje zwykle:
-
dokładny wywiad medyczny,
-
badanie fizykalne,
-
ocenę drożności trąbek Eustachiusza,
-
analizę przyjmowanych leków i suplementów,
-
ocenę ryzyka powikłań w kontekście chorób współistniejących.
Podczas konsultacji lekarz omawia również przebieg terapii, potencjalne skutki uboczne oraz zasady postępowania w komorze hiperbarycznej. W wielu przypadkach to właśnie odpowiednie przygotowanie i świadomość pacjenta decydują o bezpieczeństwie i skuteczności całego cyklu zabiegów.
Dlatego każda decyzja o rozpoczęciu terapii hiperbarycznej powinna być podejmowana rozważnie, z pełnym zrozumieniem możliwych korzyści i zagrożeń. HBOT to potężne narzędzie medycyny, ale jak każda metoda, wymaga odpowiedzialnego podejścia i profesjonalnego nadzoru.
Więcej: tlenoterapia hiperbaryczna Łódź.
[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady lekarza.
