Złamanie Collesa, jedno z najczęstszych urazów w obrębie kończyny górnej, dotyczy dalszej części kości promieniowej i często towarzyszy mu przemieszczenie odłamów w kierunku grzbietowym. Choć leczenie chirurgiczne lub zachowawcze pozwala na zrost kostny, prawdziwe wyzwanie pojawia się w momencie, gdy pacjent staje przed koniecznością odzyskania sprawności ręki. Rehabilitacja dłoni po złamaniu Collesa to proces wymagający cierpliwości, precyzji i zaangażowania – zarówno ze strony terapeuty, jak i pacjenta. Obejmuje ona nie tylko odbudowę siły chwytu, ale również trening zręczności, koordynacji i propriocepcji, które są kluczowe dla powrotu do codziennych obowiązków i pracy zawodowej.
Mechanizm złamania Collesa i jego wpływ na funkcję dłoni
Złamanie Collesa to klasyczny uraz, który występuje najczęściej w wyniku upadku na wyprostowaną rękę. Charakterystyczne dla niego jest przesunięcie odłamu dalszego w kierunku grzbietowym, co prowadzi do tzw. „bagnetowatego” ustawienia nadgarstka. Ten typ złamania dotyczy głównie kobiet po 50. roku życia, u których dochodzi do osłabienia struktury kostnej w wyniku osteoporozy, ale nie jest to regułą – aktywne osoby młodsze również mogą doznać takiego urazu, zwłaszcza w wyniku wypadków komunikacyjnych lub sportowych.
Skutki złamania Collesa są znacznie szersze niż sam ból i ograniczenie ruchomości. Dochodzi do zaburzenia osi dłoni, a także utraty stabilności w stawie promieniowo-nadgarstkowym, co ma bezpośredni wpływ na zdolność chwytu i manipulacji przedmiotami. W wyniku długotrwałego unieruchomienia ręki dochodzi również do przykurczów mięśniowych, osłabienia siły zginaczy i prostowników oraz zmniejszenia zakresu ruchu w nadgarstku i palcach.
Właśnie dlatego proces rehabilitacji musi uwzględniać zarówno odbudowę struktur mięśniowo-stawowych, jak i reedukację funkcjonalną dłoni. Celem jest nie tylko odzyskanie ruchomości, lecz także nauka prawidłowego wzorca ruchowego, który pozwoli uniknąć przeciążeń i nawrotu dolegliwości bólowych.
Kluczowe etapy rehabilitacji dłoni po złamaniu Collesa
Proces usprawniania po złamaniu Collesa przebiega etapowo i wymaga indywidualnego podejścia, zależnego od sposobu leczenia, wieku pacjenta oraz jego kondycji ogólnej. Można wyróżnić kilka podstawowych faz rehabilitacji:
-
Etap unieruchomienia (0–6 tygodni) – w tym czasie kluczowe jest zapobieganie obrzękom i zanikom mięśni. Pacjent wykonuje ćwiczenia izometryczne palców oraz ruchy czynne w stawach, które nie są unieruchomione, np. w barku i łokciu.
-
Etap po zdjęciu opatrunku (6–10 tygodni) – rozpoczyna się stopniowa mobilizacja nadgarstka i dłoni. Terapeuta wprowadza techniki mobilizacji stawowej, masaż tkanek głębokich oraz ćwiczenia czynne wspomagane. W tym okresie celem jest odzyskanie elastyczności i czucia głębokiego.
-
Etap wzmacniania (10–14 tygodni) – wprowadza się ćwiczenia oporowe z wykorzystaniem gum rehabilitacyjnych, piłek i mas plastycznych. To moment, w którym pacjent zaczyna odczuwać znaczący wzrost siły chwytu oraz poprawę koordynacji dłoniowo-palicznej.
-
Etap funkcjonalny (po 14 tygodniu) – polega na treningu czynnościowym, odwzorowującym codzienne aktywności, takie jak pisanie, zapinanie guzików czy praca przy komputerze. Celem jest przywrócenie pełnej samodzielności i przygotowanie ręki do powrotu zawodowego.
Rehabilitacja dłoni po złamaniu Collesa to proces złożony, który wymaga ścisłej współpracy między pacjentem, terapeutą i lekarzem ortopedą. Regularność ćwiczeń, prawidłowa technika i cierpliwość są kluczem do pełnego sukcesu terapeutycznego.
Ćwiczenia na odzyskanie siły chwytu i precyzyjnych ruchów
W momencie, gdy zrost kostny jest stabilny, a pacjent może już bezpiecznie obciążać rękę, kluczowym etapem staje się odbudowa siły chwytu i zręczności manualnej. Ćwiczenia w tym okresie mają nie tylko przywrócić funkcjonalność dłoni, ale również zapobiec ponownemu osłabieniu mięśni oraz utracie kontroli motorycznej. W praktyce terapeutycznej stosuje się zarówno ćwiczenia ogólne, jak i zadania precyzyjne, które odzwierciedlają codzienne czynności.
Podstawowe kierunki usprawniania obejmują:
-
Ćwiczenia z masami plastycznymi – dłonie zanurzane są w masie o różnej gęstości, co pozwala stopniowo zwiększać siłę zginaczy i prostowników palców.
-
Trening z piłkami rehabilitacyjnymi – ściskanie piłek o różnej twardości poprawia koordynację nerwowo-mięśniową oraz stymuluje propriocepcję.
-
Ćwiczenia z gumami oporowymi – wzmacniają mięśnie przedramienia i stabilizatory nadgarstka, co jest niezbędne do utrzymania stabilnego chwytu.
-
Zadania manualne – chwytanie drobnych przedmiotów (np. monet, spinaczy, guzików), nawlekanie koralików czy używanie szczypczyków do przenoszenia małych elementów rozwija zręczność i precyzję ruchów.
-
Ćwiczenia sensoryczne – praca z przedmiotami o różnej fakturze i temperaturze wspiera odbudowę czucia powierzchniowego, które często ulega zaburzeniu po długotrwałym unieruchomieniu.
Celem tych działań jest osiągnięcie maksymalnego stopnia kontroli nad ruchem, by pacjent mógł bez bólu i niepewności wykonywać nawet najbardziej złożone gesty. Rehabilitacja dłoni po złamaniu Collesa wymaga czasu, ale dobrze zaplanowany zestaw ćwiczeń pozwala odzyskać pełną sprawność funkcjonalną i siłę, niezbędną do wykonywania precyzyjnych czynności zawodowych.
Adaptacja do pracy i codziennych czynności po urazie
Po zakończeniu podstawowego procesu rehabilitacyjnego nadchodzi moment, w którym pacjent musi nauczyć się na nowo używać ręki w realnych sytuacjach życiowych. Powrót do pracy po złamaniu Collesa jest często wyzwaniem nie tylko fizycznym, lecz również psychicznym. Dłoń może początkowo być mniej pewna, szybciej się męczyć lub reagować bólem na długotrwałe obciążenie.
W tej fazie niezwykle istotne jest dostosowanie warunków pracy i rytmu obowiązków do aktualnych możliwości pacjenta. Fizjoterapeuci i terapeuci zajęciowi rekomendują:
-
wprowadzanie mikroprzerw co 30–45 minut, które pozwalają uniknąć przeciążenia stawu nadgarstkowego,
-
stosowanie ergonomicznych narzędzi, np. klawiatur o miękkim skoku, myszek pionowych czy chwytaków o anatomicznym profilu,
-
regularne rozciąganie mięśni przedramienia i dłoni po pracy,
-
stopniowe zwiększanie obciążenia manualnego – szczególnie u osób wykonujących prace fizyczne lub manualne.
Z punktu widzenia terapii funkcjonalnej, adaptacja oznacza również powrót do czynności domowych: gotowania, sprzątania, podnoszenia przedmiotów czy pisania. Celem jest pełne przywrócenie autonomii funkcjonalnej, czyli zdolności wykonywania wszystkich codziennych zadań bez wsparcia z zewnątrz.
Nie bez znaczenia jest aspekt psychologiczny. Wiele osób po urazie dłoni odczuwa lęk przed ponownym przeciążeniem czy upadkiem. Dlatego terapia często obejmuje elementy edukacyjne – naukę bezpiecznych wzorców ruchowych, sposobów unikania przeciążeń oraz samokontroli w pracy. Ostatecznie to właśnie równowaga pomiędzy siłą, precyzją i pewnością siebie stanowi o pełnym sukcesie procesu, jakim jest rehabilitacja dłoni po złamaniu Collesa i powrót do aktywnego życia zawodowego.
Więcej: rehabilitacja Łódź prywatnie
[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady lekarza.
